Zapraszam Was dzisiaj do lektury artykułu, w którym Ewa - arteterapeuta i coach oraz Katarzyna - psycholog i psychoterapeuta, opowiadają m.in.:
--> o mądrości ciała,
--> o tym co daje nam uważność,
--> jak uważność wykorzystywana jest w procesie arteterapii,
--> jakie znaczenie ma w naszym życiu uważne odczytywanie sygnałów płynących z ciała i emocji z nimi związanych.
Ewę możecie kojarzyć z popularnego artykułu o arteterapii dla dzieci oraz naszej wspólnej akcji - 21-dniowego wyzwania rozwojowego "Poznaj lepiej swoje dziecko!" 🙂
Ewę możecie kojarzyć z popularnego artykułu o arteterapii dla dzieci oraz naszej wspólnej akcji - 21-dniowego wyzwania rozwojowego "Poznaj lepiej swoje dziecko!" 🙂
--------------------------------------
„Czy
wiesz o tym? Wszystko sprowadza się do tego, że dokądkolwiek idziesz, jesteś
tam, gdzie właśnie kroczysz. Cokolwiek kończysz, jesteś tym, co właśnie
ukończyłeś. O czymkolwiek myślisz w tej chwili, jest tym, co cię zaprząta. Cokolwiek się zdarzyło, już się zdarzyło. Ważne jest to, co zamierzasz z tym
zrobić. Innymi słowy: „Co teraz?”
(J. Kabat-Zinn,1995)
 |
| karmajoga.pl |
Idąc za słowami profesora Jon Kabat -
Zinna (twórcy programu opartego na uważności, Mindfulness Based Stress Reduction, MBSR):
--------------------------------------
uważność to bycie skoncentrowanym w
określony sposób: świadomie w obecnej chwili, bez wartościowania i osądzania.
--------------------------------------
Uważność polega na rozwijaniu umiejętności pełnego skupienia uwagi na tym, co
dzieje się tu i teraz, na tym, czego w danym momencie doświadczasz (na
doznaniach, myślach i emocjach).
Skupienie uwagi na bieżącej chwili prowadzi do lepszego kontaktu z
ciałem, umysłem i emocjami i umożliwia lepsze poznanie samego siebie. Dzięki
uważności można być bardziej stabilnym wewnętrznie w różnych rolach, jakie
otwiera przed nami życie bez względu na wiek: w przedszkolu, szkole, pracy
zawodowej czy w domu.
Aby była ona
dostępna dla nas w każdej chwili konieczny jest regularny, systematyczny i
konsekwentny trening uważności.
W przypadku dzieci potrzeba do tego tej
systematyczności, konsekwencji i regularności, zarówno ze strony dziecka, jak i
rodzica oraz innej osoby wspierającej. W ćwiczeniu uważności z dzieckiem trzeba
pamiętać o tym, aby wymagania były dostosowane do możliwości dziecka i poziomu
jego rozwoju psychofizycznego.
Uważność jest także ważnym elementem działań
arteterapeutycznych - poprzez ekspresję artystyczną bez praktykowania technik
uważności, co nie znaczy, że jednego i drugiego nie można połączyć ze sobą. Po
prostu zajęcia artetrapeutyczne mogą być poprzedzane treningiem uważności.
Samo
pojęcie arteterapii jest bardzo szerokie - mieści się w nim: terapia przez sztuki plastyczne jak i muzykoterapia,
choreoterapia, biblioterapia, teatroterapia, filmoterapia, fototerapia.
Głównym
jej celem jest umożliwienie dzieciom, młodzieży czy też osobom dorosłym,
starszym dokonania zmiany, wzrostu, rozwoju osobistego poprzez stosowanie
materiałów artystycznych w bezpiecznych i sprzyjających ku temu warunkach.
W
wyniku procesu twórczego przy obecności arteterapeuty u osoby tworzącej zostają
wydobyte i odreagowane nagromadzone emocje (gr. Katharsis), zostaje pobudzona
sfera komunikacji niewerbalnej, wzmacnia się poczucie bezpieczeństwa, ale
również ulega zwiększeniu poziom akceptacji siebie, uaktywnia się ekspresja
samego siebie oraz spontaniczność. U osób stosujących arteterapię może się
także zmniejszyć niepokój, lęk, obawa.
Tak, więc arteterapia zachęca
podczas ćwiczeń do bycia obecnym tu i teraz, a dzięki temu uczestnicy zajęć mogą
się np.: odprężyć, uregulować własne emocje, szybciej „pozbierać się” w
sytuacjach trudnych, ale też bardziej zwracać uwagę na swoje stany wewnętrzne,
a przez to lepiej zrozumieć siebie, innych, nauczyć się koncentrować uwagę na
własnym oddechu, pojedynczym przedmiocie, zadaniu. Dzięki temu można zobaczyć,
co chce się rozwinąć lub zmienić we własnym życiu, aby podnieść własną jakość
funkcjonowania w świecie.
 |
| karmajoga.pl |
W byciu obecnym w danej chwili pomaga
również kontaktowanie się z ciałem poprzez odbieranie fizycznych odczuć. One
wydarzają się w danej chwili. Zmieniają się. Czasem są one bardzo wyraźne, a
często subtelne. Są ciągle obecne. Można je zauważyć poprzez skierowanie na nie
uwagi. Łatwo jest ich nie poczuć poprzez skupienie na działaniu czy myśleniu.
Odbieranie
doznań może nie być łatwe, właśnie z powodu ich delikatności. Może to wynikać
również z tego, że odczucia z ciała nie zawsze są przyjemne. Można się od nich
odciąć lub stłumić je w różny sposób. Zagłuszyć można je słuchając muzyki,
oglądając telewizję czy pijąc alkohol. Tymczasem słuchanie ich jest ważne, gdyż
są one związane z emocjami, które są bardzo cielesne. Dostarczają informacji o
naszym świecie wewnętrznym, o potrzebach.
W odczuwaniu emocji pomaga
dostrojenie się do sygnałów płynących z ciała, a następnie nadanie im
znaczenia. Możemy mieć bezpośredni kontakt z życiem emocjonalnym pochodzącym z
cielesnego odczuwania. Angażując ciało w procesie uważności, zapraszamy do tego
nasze pełne Ja. Ciało jest integralną częścią naszego Ja. Obraz ciała rozwija
się już od początku istnienia. Poprzez nie dziecko jest w stanie poczuć, gdzie
są jego granice na poziomie fizycznym. Dopiero wtedy może zacząć różnicować
sygnały płynące ze swojego ciała bądź z otoczenia.
Pozytywny obraz ciała
stanowi podłoże wiary w siebie, swoje możliwości. Osoby, które akceptują swoje
ciało lepiej radzą sobie z wyzwaniami codziennego dnia. Często obserwuję u różnych osób, że rozwój
następuje od pełnego odcięcia od sygnałów płynących z ciała i braku połączenia
z własnym życiem emocjonalnym. Kolejnym etapem jest uwrażliwianie na nie, a
następnie nazywanie i werbalne interpretowanie znaczenia sygnałów cielesnych.
Ważna jest obserwacja i akceptacja, również tego, co niewerbalne. Bycie z tym,
co jest. Ważna jest umiejętność bycia z odczuciami z ciała, często niejasnymi,
mglistymi. Szukanie słów i znaczenia może być procesem. Nie jest proste
nazywanie tego, co jest, bardziej przypomina to rozmowę, gdzie z uważnością i
aktywnie słuchamy tego, co ma do powiedzenia ciało. Sprawdzamy poprzez
obserwację odczuć, czy dobraliśmy odpowiednie słowa. Jeśli nie, szukamy dalej
aż poczujemy spójność naszych myśli, odczuć, emocji, obrazów.
Uczymy się widzieć siebie poprzez
doświadczenie bycia widzianym przez ważne dla nas osoby. Z różnymi spojrzeniami spotkaliśmy
się w dzieciństwie. Czasem były one krytyczne, surowe, oceniające czy
lekceważące. W pracy z ciałem uczymy się patrzeć na siebie w sposób wspierający
i akceptujący. Dopuszczamy również, że inni już w dorosłym życiu mogą też na
nas patrzeć w ten sposób. To jest głęboka potrzeba każdego z nas. Jeśli nie
jest zaspokojona często możemy zaspokajać oczekiwania innych względem
siebie.
 |
| karmajoga.pl |
Zaprzyjaźnienie się ze sobą i
uważność na siebie zwiększa jakość życia. Pracując z ciałem umożliwiamy sobie
doświadczanie i wewnętrzne obserwowanie ciągle zmieniających się odczuć. Możemy
spontanicznie poruszyć się i w danej chwili doświadczyć czegoś nowego,
nieznanego. Umożliwiamy sobie sprawdzenie jak czuję się, kiedy poruszam się
inaczej. Jest to przestrzeń na doświadczenie, a to jest najlepszy sposób na
zdobywanie wiedzy, również o sobie. Sprawdzamy też, co się dzieje w nas, kiedy
pojawia się ruch, który znamy. Przypominając sobie przeszłe wydarzenia
sprawdzamy jak to odbieramy teraz. Obserwujemy odczucia w ciele i emocje, jakie
w danej chwili się pojawiają.
Tu i teraz mogę podoświadczać poprzez ciało
czegoś ze swojej przeszłości, jak i wypróbować czegoś nowego. Zakładamy, że
ciało nie jest tylko biernym odbiorcą naszych przeżyć. Poruszając się,
odzyskujemy wspomnienia zapisane w ciele, również z okresu prewerbalnego.
Uznajemy w ten sposób mądrość ciała. Doświadczajcie zatem!
 |
| karmajoga.pl |
Zachęcamy Was do własnych poszukiwań, do odkrywania
swojej drogi do uważności poprzez stosowanie odpowiednich ćwiczeń, do różnorodnych działań arteterapeutycznych, także z zastosowaniem
kreacji plastycznych.
Bądźcie uważni na dzieci, pokazujcie
dzieciom jak korzystać z uważności i bądźcie uważni na siebie!
------------------------------------
Jako kontynuacja artykułu pojawi się
wpis, w którym autorki pokażą Wam kilka przykładowych ćwiczeń, które z
powodzeniem możecie zastosować w pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym, szkolnym, a nawet z dorosłymi. Ćwiczenia będą zaczerpnięte z książki
Wiesława Karolaka „Rysunek w arteterapii” oraz książki Ewy Baranowskiej-Jojko
„Rozwojowa kreska. Ćwiczenia plastyczne z elementami arteterapii.”.
------------------------------------
Jeżeli zainteresował Was temat to warto sięgnąć po te książki:
Baranowska-Jojko, E.
(2013). Rozwojowa kreska. Ćwiczenia plastyczne z elementami arteterapii.
Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia.
Baranowska-Jojko, E. Wiechuła, A. (2016). Rozwojowe
wzgórze. Program rozwoju osobistego dla dzieci z elementami arteterapii. Gdańsk:
Wydawnictwo Harmonia.
Kabat-Zinn, J. (1995). Właśnie
jesteś. Przewodnik uważnego życia. Warszawa: JACEK SANTORSKI &CO AGENCJA
WYDAWNICZA.
Karolak, W. (2005).Rysunek w arteterapii.
Łódź. Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi.
Psychoterapia tańcem i ruchem. Teoria i praktyka. Redakcja: Zuzanna Pędzich Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne , Sopot 2013
Psychoterapia tańcem i ruchem. Teoria i praktyka. Redakcja: Zuzanna Pędzich Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne , Sopot 2013
--------------------------------------
Autorki:
Ewa Baranowska-Jojko - ukończyła studia pedagogiczne oraz podyplomowe
z zakresu sztuki i arteterapii. Coach ICF. Na swojej ścieżce
zawodowej uczyła się od wielu wybitnych specjalistów pracujących z dziećmi i
osobami dorosłymi, za co jest im ogromnie wdzięczna. Nadal chętnie rozwija
swoją wiedzę i umiejętności uczestnicząc w wielu kursach dla specjalistów. Posiada ponad dziesięcioletnie doświadczenie
w pracy z dziećmi i osobami dorosłymi. Jako ekspert zewnętrzny
sama chętnie dzieli się wiedzą z arteterapii oraz wykorzystaniem jej
elementów w pracy dydaktyczno-wychowawczej dla nauczycieli. Autorka
książek — Rozwojowa kreska. Ćwiczenia
plastyczne z elementami arteterapii oraz Rozwojowe wzgórze. Program
rozwoju osobistego dla dzieci z elementami arteterapii —
Wydawnictwa Harmonia. Chętnie współpracuje z uczelniami wyższymi,
instytucjami, stowarzyszeniami, fundacjami i innymi, którym bliska jest
poprawa, jakości życia uczestników zajęć.
strona: rozwojowakreska.pl
strona: rozwojowakreska.pl
Katarzyna Ziemer - ukończyłam 5 letnie studia na kierunku Psychologia na Uniwersytecie
Śląskim w Katowicach o specjalizacjach: psychologia kliniczna dzieci i
młodzieży oraz psychologia kliniczna człowieka dorosłego. Ukończyła także psychoterapię w nurcie DMT (podejście integrujące pracę psychologiczną z procesami zachodzącymi w ciele).
Katarzyny Ziemer nauczyciele psychoterapii DMT to: Penelope Best, Sue
Curtis, Prof. Bonnie Meekums, Lorna Hauff, Susan Scarth, Jeanette MacDonald,
Aleksandra Rayska, Izabela Guzek, Jekatierina Mirlina, Małgorzata Wiśniewska,
Zuzanna Pędzich, Justyna Torłop – Bajew, Agnieszka Sokołowska. Inni
psychoterapeuci, u których się szkoliła z integratywnej psychoterapii werbalnej (w ramach rocznego
kursu „Psychoterapia i Poradnictwo” w Polskim Instytucie Psychoterapii
Integratywnej) to: Andrzej Nehrebecki, Milena Karlińska – Nehrebecka,
Dagmara Kuczyńska – Ginko.Psychoterapię
z dziećmi i rodzinami poznawała m.in. u mgr Marii Bulińskiej.
Trenerka umiejętności psychospołecznych.
strona: psychesoma.pl
strona: psychesoma.pl
