Co to jest arteterapia? Arteterapia jako metoda wspierania rozwoju dziecka. Arteterapia dla dzieci.

Drodzy czytelnicy, dzisiaj chciałabym Was zaprosić do lektury artykułu, który napisała specjalnie dla Was Ewa Baranowska-Jojko - pedagog, pasjonatka arteterapii. Ewa opowiada w nim czym dokładnie  jest arteterapia i jak może ona służyć wspieraniu rozwoju dziecka.

-------------------------------------

Arteterapia dla dzieci - www.rozwojowakreska.pl

Czy arteterapia może pomóc dziecku lepiej poznać siebie?

Pojęcie arteterapii jest bardzo szerokie i ma różnorodny zakres. Arteterapia łączy w sobie różne modele teoretyczne czerpiąc z psychologii, psychoterapii, sztuki, medycyny, edukacji. Najkrócej mówiąc arteterapia to terapia przez sztukę lub terapia sztuką (arte – od łac. ars – sztuka i terapia, leczenie przez sztukę). 

Termin „ arteterapia” składa się z dwóch części, co sugeruje, że jest to działanie bazujące na dwóch równoważnych elementach: sztuce ( twórczości) i terapii. W głównej mierze opiera się ona na przekonaniu, że proces twórczy ułatwia komunikowanie myśli i uczuć w sposób niewerbalny.

W obecnych czasach terapia sztuką oprócz pracy z pacjentem, często wykorzystywana jest do pracy dzieckiem, gdzie z powodzeniem wspiera jego rozwój osobisty już od najmłodszych lat . Arteterapia w pracy z dziećmi może być wykorzystana w taki sposób, aby ułatwić im wyrażanie, nazwanie i odreagowanie emocji, odczuć, pomóc w rozładowaniu napięcia i lęków oraz poszerzyć samoświadomość poprzez proces twórczy. Umożliwia on wgląd w swoje doznania, dzięki temu dziecko może lepiej poznać siebie, swoje mocne strony, dostrzegać własną indywidualność i swoje potrzeby, co może przyczynić się do konstruktywnych zmian w jego zachowaniu i postrzeganiu siebie. Tak więc arteterapia może wspierać prorozwojowe cechy dziecka.

Warto szukać  tego typu warsztatów, ale też literatury, która poprzez twórczy proces może dziecko naprowadzić, pomóc lepiej poznać siebie i swoje miejsce w grupie, w świecie.

Taką książką jest np. „Rozwojowa kreska. Ćwiczenia plastyczne z elementami arteterapii” - znajdują się w niej ćwiczenia plastyczne z elementami arteterapii dla dzieci od 4 do 12 roku życia, które wspomagają ich ogólny i emocjonalny rozwój. Ćwiczenia podzielone są na cztery działy, z których każdy związany jest z określoną tematyką: „Ja”, „Ja i moja rodzina”, „Ja i grupa”, „Ja i moje miejsce”. Ćwiczenia te koncentrują się głównie wokół spostrzeżeń dziecka na własny temat oraz jego relacji z innymi. Dzięki arteterapii dziecko - poprzez wypowiedź plastyczną - w bezpieczny i ciekawy dla siebie sposób może wyrazić siebie, ukazując wszystko to, czego nie potrafi lub czego nie da się wyrazić słowami. Wypowiedź plastyczna dziecka nie stanowi tutaj celu, a staje się jedynie środkiem do osiągnięcia  korzystnej zmiany lub refleksji nad samym sobą. Książka pokazuje też, jak zorganizować zajęcia oraz jak powinna wyglądać postawa prowadzącego wobec dziecka, aby dziecko czuło się bezpiecznie, biorąc udział w tego typu ćwiczeniach. Ta prosta i bezpieczna forma pracy z kartką i kredką oraz innymi materiałami plastycznymi uczy dzieci wyrażać siebie, swoje uczucia, emocje, a rodzicom, pedagogom, psychologom, nauczycielom, terapeutom czy animatorom kultury pomaga w codziennym dbaniu o prawidłowy rozwój emocjonalny najmłodszych.  Zaletą ćwiczeń jest to, że można je wykorzystać wielokrotnie w różnych okresach życia dziecka, a także przeprowadzić je niemal w każdym miejscu - w sali, w ogrodzie, w parku wykorzystując przy tym bardzo proste narzędzia plastyczne.

Inną książką, która jest ciekawym rozwiązaniem dla nauczycieli i innych specjalistów, dla których ważny jest prawidłowy rozwój psychospołeczny dzieci jest „Rozwojowe wzgórze”. To program zawierający 18 scenariuszy zajęć do pracy z dzieć­mi w wieku od 4 do 12 lat, wraz ze wskazówkami dla prowadzącego i kartami pracy. Założeniem programu jest przygotowanie dzieci do samodzielnego i odpowie­dzialnego życia w duchu wartości oraz z poszanowa­niem ich godności osobistej. Podpowiadamy w niej, jak pracować z dzieckiem konstruktywnie, a jednocześnie być blisko niego poprzez okazanie mu szacunku oraz otwartości na jego potrzeby i emocje.

Oczywiście takie formy oddziaływania, które przedstawiam powyżej wymagają obecności arteterapeuty lub innych specjalistów z obszaru pomocy psychologicznej. Jednak pewne elementy arteterapii w działaniach plastycznych  z powodzeniem mogą stosować świadomi rodzice spędzając twórczo czas ze swoim dzieckiem.

W tym  też przypadku ważne jest jednak przestrzeganie zasad tj; dobrowolny udział w zajęciach (…), dostosowanie ćwiczeń do indywidualnych możliwości uczestników, z góry określony cel, swoboda wyrażania uczuć, emocji, potrzeb, zasada „tu i teraz” ( …), brak krytyki ze strony prowadzącego (…) brak ingerencji w twórczość dziecka, posługiwanie się pytaniami otwartymi, empatia, szczere zainteresowanie, elastyczność, otwartość, zaangażowanie, oddzielenie swoich poglądów od poglądów dziecka.

Tak, więc kartka i kredka stanowią dobry sposób na poznanie dziecka przez niego samego, ale też najprościej mówiąc dotarcie do niego i zrozumienie jego świata przez rodziców, opiekunów, nauczycieli.

Rodzicu! Zanim jednak sięgniesz po ćwiczenia z książki „Rozwojowa kreska ćwiczenia plastyczne z elementami arteterapii” to oprócz przestrzegania wyżej wymienionych wskazówek, pamiętaj:

Wybierz spokojne miejsce, w którym razem z dzieckiem spędzisz chwilę czasu, przygotuj zestaw kredek lub inne narzędzia do rysowania, kartkę, jeśli dziecko  poprosi cię służ pomocą przy przeczytaniu polecenia, daj mu czas na dokonanie autorefleksji, wyjaśniaj, wysłuchaj go, porozmawiaj na temat wykonanego ćwiczenia , a jeśli ma ochotę zapytaj, gdzie chce umieścić swoją pracę?

…………………………………..

Przykładowe ćwiczenie, jakie znajdziecie w książce „Rozwojowa kreska ćwiczenia plastyczne z elementami arteterapii”.

Polecenie dla dziecka:

Zamknij na moment oczy i zastanów się nad tym, kiedy jesteś szczęśliwy. Niech w Twojej głowie pojawią się różne obraz, które są związane z twoim szczęściem. Wybierz ten, który jest dla ciebie najważniejszy. Kiedy już będziesz to wiedzieć, otwórz oczy i narysuj tak jak potrafisz chwilę, w której czujesz się szczęśliwy.

Warto zadać sobie pytania:

Czego dowiedziałem się o swoim dziecku?

Do czego może mi posłużyć ta wiedza?

…………………………………..

Jeśli zainteresował Cię ten temat, to warto przeczytać również:

• ·         Baranowska-Jojko, E., Aleksandra Wiechuła, A. (2016).  Rozwojowe wzgórze. Program rozwoju osobistego dla dzieci z elementami arteterapii. Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia.
• ·         Baranowska-Jojko, E. (2013).  Rozwojowa kreska. Ćwiczenia plastyczne z elementami arteterapii. Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia.
• ·         Józefowicz, E. ( 2012) Arteterapia w sztuce i edukacji. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• ·         Karolak W. (2005). Rysunek w arteterapii. Łódź: Wydawnictwo Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej.
• ·         Karolak W. (2004). Projekt edukacyjny-projekt artystyczny. Łódź: Wydawnictwo Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej.

------------------------------------

Słyszeliście już o arteterapii? Wiedzieliście jakie może mieć znaczenie dla rozwoju dziecka? A może mieliście okazję (Wy lub Wasze dzieci) uczestniczyć w takich zajęciach? Jak się Wam podobało?

Szczegółowe informacje o autorce wpisu:

Ewa Baranowska-Jojko - ukończyła studia pedagogiczne oraz podyplomowe z zakresu sztuki i arteterapii. Certyfikowany coach ICF. Posiada ponad dziesięcioletnie  doświadczenie w pracy z dziećmi i w prowadzeniu szkoleń z kompetencji społecznych i wychowawczych. Chętnie dzieli się wiedzą z arteterapii i z wykorzystaniem jej elementów w pracy dydaktyczno-wychowawczej dla nauczycieli. Prowadzi warsztaty rozwojowe metodą arteterapii i coachingu z dziećmi i osobami dorosłymi . Autorka m.in. książek “Rozwojowa kreska. Ćwiczenia plastyczne z elementami arteterapii” i "Rozwojowe wzgórze. Program rozwoju osobistego dla dzieci z elementami arteterapii”.

Strona Ewy: http://www.rozwojowakreska.pl/

Fanpage: https://www.facebook.com/Rozwojowakreska/?fref=ts