Często pytacie mnie, jak zachować się, gdy dziecko przestaje panować nad swoimi emocjami, zaczyna w miejscach publicznych głośno płakać lub krzyczeć, jest agresywne i nie potrafi się uspokoić.
Co wtedy robić? Jak mu pomóc?
Poprosiłam zatem Agnieszkę, specjalistkę od relacji rodzinnych i emocji, aby podzieliła się z nami swoją wiedzą i doświadczeniami w tym temacie.
Zapraszam do lektury :)
![]() |
Jak wspierać rozwój inteligencji emocjonalnej u dzieci? Metoda SHARE. |
------------------------------------------------------
Dziecko
głośno krzyczy. Rzuca w złości przedmiotami. Uderza inne osoby lub próbuje je
ugryźć. Kładzie się na podłodze i rozpaczliwie płacze. Znasz
takie sytuacje ze swojego domu? Każdy rodzic
doświadczył takich chwil. To
zupełnie naturalne zachowania, które pokazują, że mały człowiek nie radzi sobie
ze swoimi uczuciami.
Nie robi Ci na złość, nie
próbuje na Tobie czegoś wymusić – po prostu nie potrafi w tej sytuacji zachować
się inaczej. Co Ty możesz zrobić, aby mu pomóc?
JAK
ROZWIJAĆ INTELIGENCJĘ EMOCJONALNĄ U DZIECI?
Wielu ludzi uważa, że
wysokie IQ jest niezbędnym elementem szczęśliwego, pełnego sukcesów życia. Do
pewnego stopnia to prawda. Wysoki iloraz
inteligencji (IQ) może zapewnić Ci pracę. Jednak to inteligencja emocjonalna (EQ)
pomoże Ci później ją utrzymać.
Czym
jest inteligencja emocjonalna (EQ)?
Składają się na nią trzy
elementy:
·
rozumienie
swoich własnych emocji,
· regulowanie
swoich emocji, co pozwala regulować również swoje
zachowanie,
·
rozumienie
emocji innych ludzi.
Osoba, która ma dobrze
rozwiniętą EQ, potrafi rozpoznać
towarzyszące jej stany emocjonalne i nie pozwala im przejąć kontroli nad swoim
zachowaniem.
Zrób sobie krótkie ćwiczenie:
Wyobraź sobie taką sytuację.
Jesteś w pracy. Trochę się nie wyspałaś, bo dzieci budziły się w nocy. Masz
mnóstwo obowiązków wyznaczonych na ten dzień. Chcesz wszystko zrobić jak
najszybciej. Nagle okazuje się, że Twój współpracownik nie przygotował swojej
części wspólnego raportu, przez co Twoja praca musi stanąć w miejscu.
Jak
się zachowasz?
1) Możesz wparować do jego pokoju i nakrzyczeć
na niego, że nigdy nie wywiązuje się ze swoich obowiązków. Twój oskarżycielski ton głosu, krzyk i pełna
ekspresja emocji prawdopodobnie spowodują, że poczuje się atakowany i odpowie
tym samym.
2) Możesz również odczekać pewien czas, dać
sobie odczuć to, co się w Tobie dzieje i później, z większym spokojem
porozmawiać z kolegą.
Ten
drugi sposób jest charakterystyczny dla osoby z wysoką inteligencją emocjonalną.
Prowadzi
on do bardziej konstruktywnych rozwiązań i oszczędza Ci mnóstwo niepotrzebnych
trudności.
Dlaczego
dzieci nie potrafią kontrolować swoich emocji?
Odpowiedź na to pytanie
zawiera się w jednym zdaniu: ponieważ mózg
dziecka nie jest jeszcze wystarczająco rozwinięty.
Każdy z nas przyszedł na
świat z mózgiem, który jest tylko częściowo ukształtowany. Dopiero po urodzeniu rozwija się, np. kora przedczołowa, która
odpowiada za planowanie działań, racjonalne myślenie i hamowanie
silnych reakcji emocjonalnych. Jej obecność jest niezbędna do tego, by
człowiek był w stanie zrozumieć, przyjąć i świadomie zastosować zasady, które
są mu proponowane przez innych.
Twoje dziecko, kiedy ma dwa
czy pięć lat, ma w pełni rozwinięty
ośrodek mózgu odpowiadający za reakcje emocjonalne, natomiast część, od
której zależy umiejętność ich
regulowania, dopiero się rozwija.
------------------------------------------------------
Oczekiwanie,
aby maluch sam powstrzymał się od płaczu, krzyku i mocnego wyrażania swojej
złości, frustracji czy nawet radości to jak żądanie, aby żółw zaczął biegać tak
szybko jak gepard. To nierealne!
------------------------------------------------------
Proces powstawania kory
przedczołowej najbardziej intensywnie przebiega do 6 r.ż. Później spowalnia,
ale trwa całe nasze życie. Dlatego w każdym wieku można uczyć się panowania nad
swoimi emocjami. Później będzie coraz trudniej, ale jest to możliwe.
Mózg dziecka zawsze
kształtuje się w relacji z otoczeniem i
ludźmi dookoła niego. Jeśli jesteś rodzicem, Twoje zachowanie ma największe znaczenie.
Jak
zatem rozwijać inteligencję emocjonalną u dzieci?
Kluczem do sukcesu jest Twoja więź z synem czy córką. Kontakt z
rówieśnikami, zapisywanie malucha na dodatkowe zajęcia, kupowanie mu specjalnych
zabawek – tego typu działania nie przyniosą pożądanych rezultatów, jeśli
nie zadbasz o to, co dzieje się między Tobą, a dzieckiem.
------------------------------------------------------
Twoje najważniejsze zadania
możemy zamknąć w angielskim akronimie SHARE
(dzielić), jak proponuje dr Laura Markham z Uniwersytetu Columbia:
------------------------------------------------------
·
SOOTHE (uspokajaj)
Pomóż dziecku się uspokoić,
kiedy zalewają go silne emocji. Jeśli na to pozwala, weź je na ręce lub połóż
mu swą dłoń na ramieniu. Bądź blisko. Mów spokojnym tonem.
Maluchy
uczą się uspokajać, jeśli najpierw doświadczyły ukojenia w ramionach rodziców. Kiedy bierzesz na ręce swoją
płaczącą pociechę, jego ciało wydziela
hormony, które pozwalają mu się wyciszyć. W ten sposób jego fizjologia „uczy się”, jak zachować się w stresującej
sytuacji, co zrobić, aby ciało mogło się
uspokoić.
Dlatego
nie słuchaj, jeśli ktoś Ci mówi, żeby nie brać płaczącego dziecka na ręce! Bez
Twojej obecności i bliskości ono nie potrafi uspokoić się samo. Może przestanie
płakać, jeśli zostawisz je samo sobie, ale w jego ciele nadal krążą hormony
stresu, jego serce szybko bije, jest przestraszone i czuje się opuszczone.
·
HELP (pomagaj z emocjami)
Twój maluch bardzo
potrzebuje pomocy w regulowaniu swoich emocji. Twoja obecność, bliskość, zrozumienie dla tego, co się w nim dzieje, uspokajają go.
On nie wie, dlaczego nagle ma ochotę krzyczeć, płakać i bić innych. Nie
pojmuje, co się z nim dzieje. Pomóż mu swoją obecnością i bliskością.
·
ALLOW (dopuszczaj wszelkie uczucia)
Emocje nie są niczym złym. Pozwól, aby dziecko wyraziło swój smutek,
złość, rozgoryczenie czy żal. Aby płakało tyle, ile potrzebuje. Nie
zaprzeczaj temu, co czuje. Nie próbuj wyprowadzić go słowami z jego stanu: „Nie
ma się po co denerwować, przecież mówiłam, że sklep będzie już zamknięty.”
Stawiaj
granice niewłaściwemu zachowaniu, a nie uczuciom: „Możesz się na mnie złościć, ale nie
bij mnie. To boli.”
·
REGULATE (reguluj swoje własne emocje)
Nie będziesz w stanie pomóc
swojemu dziecku, jeśli sama będziesz strzępkiem nerwów. Abyś pomogła mu się uspokoić i podjąć refleksję nad tym, co się stało, musisz regulować swoje emocje. Zanim wejdziesz w interakcję z synem czy córką weź kilka głębokich oddechów i przypomnij sobie, że on nie robi tego
po to, aby Cię zdenerwować, ale dlatego, że przeżywa trudny czas.
Znajdź sposób, aby utrzymywać u siebie dobre samopoczucie.
Wysypiaj się i ruszaj, zdrowo się odżywiaj, zatroszcz się o swoje wnętrze.
Znajdź czas na spokojne rozmyślanie i kontakt z przyrodą. Rób wszystko, co
pozwala Ci odpocząć i odnowić swoje ciało, psychikę i ducha.
Tego samego również ucz
swoje dziecko. Dziel się z nim swoimi
sposobami na dbanie o samą siebie. Te umiejętności bardzo mu się przydadzą w
regulowaniu jego emocji.
·
EMPATHIZE (okazuj empatię)
Empatia to Twoja tajna broń
przy rozwijaniu inteligencji emocjonalnej.
Okazać empatię to znaczy
spojrzeć na sytuację z perspektywy drugiej osoby, a nawet częściowo poczuć to,
co ona czuje. „Wiem, że to dla ciebie trudne, aby przestać teraz grać na
komputerze i pójść na kolację, ale już czas”.
W ten sposób nie
przyklaskujesz niewłaściwemu zachowaniu dziecka. Pokazujesz mu, że ma prawo
czuć rozczarowanie czy złość i Ty to widzisz.
Pomagasz mu rozpoznawać jego emocje, nazywać je i wypowiadać na głos.
Doświadczając empatii, maluch uczy
się, jak okazywać ją innym ludziom.
------------------------------------------------------
Podsumowując:
Najważniejszym
czynnikiem rozwijającym inteligencję emocjonalną Twojego dziecka jest jego
silna więź z Tobą.
Wyraża się ona w:
- fizycznej bliskości,
- okazywaniu empatii i zrozumienia,
- rozmowach o tym, co dzieje się w człowieku, kiedy przeżywa silne emocje,
- podpowiadaniu różnych sposobów na to, jak rozładować napięcie z nimi związane.
------------------------------------------------------
Twoja rola w tym procesie
jest kluczowa:
KIEDY
DZIECKO PRZEŻYWA SILNE EMOCJE, DZIEL Z NIM JEGO DOŚWIADCZENIE (SHARE)!
TO NAJLEPSZE, CO MOŻESZ MU DAĆ, ABY ROZWIJAĆ
JEGO INTELIGENCJĘ EMOCJONALNĄ.
------------------------------------------------------
Agnieszka, dziękuję serdecznie za ten artykuł! :)
Uważam, że metoda SHARE jest świetnym i prostym narzędziem do wspierania rozwoju inteligencji emocjonalnej u dzieci!
Słyszeliście o tej metodzie? Jeśli jeszcze jej nie znacie, to mam nadzieję, że dzięki temu artykułowi wykorzystacie ją z powodzeniem w Waszych relacjach z dzieckiem :)
Ciekawa jestem jak to u Was wygląda!
Dajcie znać w komentarzach :)
------------------------------------------------------
informacje o autorce wpisu:
Agnieszka
Pieniążek
Jestem żoną, mamą i Animatorką Życia
Rodzinnego.
Wspieram kobiety w budowaniu silnych więzi
rodzinnych. Pomagam w problemach małżeńskich i rodzicielskich oraz skupieniu
się na tym, co naprawdę ważne. Fascynuję się rozwojem dziecka w interakcji z
rodzicami oraz relacjami damsko-męskimi.
Prowadzę blog Domowe Zawirowania, na którym
piszę o rozwoju i wychowaniu dzieci (w duchu rodzicielstwa zabawy, wychowania
bez kar i nagród, pozytywnej dyscypliny), tworzeniu silnych relacji małżeńskich
oraz porządkowaniu życia rodzinnego.
Agnieszkę znajdziesz tutaj:
Blog: www.domowezawirowania.pl
Grupa na fb „Małżeństwo, rodzicielstwo i
rodzina – grupa wsparcia dla kobiet”: https://www.facebook.com/groups/607486949407488/
------------------------------------------------------